Ontroering
Vrijdagavond. Ik ben net gesetteld in mijn hotelkamer van het conferentiecentrum en zie een appje van mijn oude jeugdvriendin. Ik open haar bericht en kijk naar het handschrift van mijn moeder. Het is een foto van een kaart. Een ansichtkaart die mijn moeder 27 jaar geleden naar haar moeder heeft gestuurd. Terwijl ik de woorden lees, voel ik ontroering en stromen tranen over mijn wangen. “Vanessa is in blijde verwachting! Ik word oma! Liefs voor jou…’’ Lief hè, schrijft mijn vriendin onder de foto’s van de voor-en achterkant van de kaart.
In stilte zit ik op mijn hotelbed na de eerste lesdag van de MasterCourse die vanochtend van start is gegaan. Een dag met veel bewogenheid. Vooral in mijn binnenwereld. Er is blijkbaar veel aangeraakt door alles wat deze dag is aangereikt. En nu, diepe geraaktheid door het handschrift van mijn moeder. Geschreven woorden waardoor haar blijheid met terugwerkende kracht bij mij binnenkomt. Het ontroert me en brengt tegelijkertijd nostalgie met zich mee. Verlangen naar vervlogen tijden, het gemis van mijn moeder.
Limburgse Maedjes
Zaterdagmiddag. De tweede lesdag is in volle gang. We een doen een oefening in tweetallen. Ik sta tegenover een medestudent, die net als ik uit Limburg komt. In een split second ga ik op in haar reactie en voor we het weten, spreken we Limburgs dialect. We schieten in de lach en er ontstaat een dynamiek die ik eerder heb meegemaakt met een andere Limburgse vrouw. Het betreft een ontmoeting in 2023, die plaatsvond tijdens de meerdaagse Summer School van SSB (School voor Systemisch Bewustzijn). Het verwondert me dat ik nu exact hetzelfde ervaar. Er is niet veel voor nodig om in de slappe lach te schieten, wat nu niet gebeurt omdat we in het kader van de oefening uit deze dynamiek stappen. In 2023 vond dit fenomeen plaats in de avond, tijdens een etentje met een aantal deelnemers. De betreffende dame en ik keken elkaar aan, onze ogen begonnen te fonkelen en zonder wat te zeggen schoten we in de lach. Van schaterlach naar een onophoudelijke slappe lach. We bleven erin, tot tranen toe. Het was ontlading van de dag en tegelijkertijd een herkenning van iets ouds. “Limburgse Maedjes’’ zeiden we lachend tegen elkaar. En nu heb ik zonet hetzelfde gevoel ervaren en sprak mijn medestudent zelfs dezelfde woorden uit; “Limburgse Maedjes’’.
Tijdens de plenaire nabespreking deel ik mijn ervaring. Dat ik als ondervrager in feite meeging in de dynamiek van de ander. Terwijl ik dit deel voel ik emoties opkomen en voordat ik het weet, vloeien de tranen. Ik kan het woordelijk niet exact duiden maar voel dat ik door de oefening een split heb ontdekt. Mijn invulling is dat mijn emotionele reactie voortkomt uit oude pijn. Echter de vraag die me gesteld wordt of het ook vanuit liefde kan komen, resoneert dusdanig dat kortstondige tranen rijkelijk vloeien.
Door deze oefening ben ik in mijn innerlijk landschap, op Limburgs Grondgebied terecht gekomen. Een gebied waar de echo’s klinken van vervlogen tijden. Vervlogen tijden, waarin ik als tiener depressie kende maar ook de expressie van levensvreugde. Tijden waarin ik kon thuiskomen aan de keukentafel thuis bij mijn jeugdvriendin, aan wiens moeder mijn moeder jaren later het kaartje schreef met het heugelijke nieuws dat ze oma werd. Deze keukentafel; een stille getuige van vele lachsalvo’s, gezelligheid met heerlijke maaltijden maar ook van diepgaande gesprekken. De tafel waaraan haar moeder, mijn vriendin, haar jongere broer en ik, midden in de nacht zaten nadat twee politieagenten mij in die koude winternacht naar hun huis hadden gebracht. Ik was vijftien jaar oud en midden in de nacht naar de buren gevlucht. Een paar uur later kon ik daar, aan die tafel, op adem komen met een warme kop thee. Drie jaar later vertrok ik naar de Randstad. Een besluit, dat ik vlak voor mijn vertrek heb genomen aan diezelfde keukentafel. Tijdens een gesprek opperde de moeder van mijn vriendin of het geen goed idee was voor mij om in Utrecht te gaan studeren.
Tja, Limburgse Maedjes…..De ontmoetingen met de twee Limburgse vrouwen hebben, zonder dat ik het door had, herinneringen in beweging gezet die mijn lichaam eerder herkende dan mijn mind. Een fysieke reactie die leidt tot fonkeling, levensvreugde en de overgave om onbedaarlijk te lachen. De lach die intimi van mij zo goed kennen. Een lach die ik al een tijdje niet meer heb ervaren. Wat zegt dat, vraag ik me af nu ik dit schrijf.
Afdaling
Wat het zegt, is dat ik heb af te dalen in mijn innerlijk landschap. Af te dalen naar Limburgs grondgebied. Niet alleen innerlijk maar ook letterlijk. Vanuit de Randstad naar het Zuiden. Voorwaarts en tegelijkertijd achterwaarts. Vaker mijn vader bezoeken die ik veel te weinig zie en nauwelijks spreek. Terug naar het grondgebied waar een deel van mijn roots ligt. Niet vanuit een nostalgisch verlangen maar vanuit het hier en nu. Dit zodat ik kan ervaren wat het met mijn lichaam doet. Op onderzoek gaan en niet bang zijn voor de pijn die ik wellicht zal voelen als ik door Roermond loop. De stad waar ik tijdens mijn tienerjaren veel gestapt heb en Carnaval heb gevierd. De stad waar ik ooit mijn eerste jeugdliefde ontmoette, het leven gevierd heb maar ook de stad waar ik als tiener in het uitgaansleven ben gevlucht. De stad waar mijn moeder is gestorven. De stad die ik nu min of meer mijd. Hier heb ik te onderzoeken en wellicht iets op te halen, hier op Limburgs Grondgebied. En dan een beweging van Roermond naar Swalmen. Het dorp waar ik als kind ben opgegroeid en me nooit helemaal thuis heb gevoeld. Ik wilde hier zo graag weg, dat ik als zeventienjarige aan mijn vader gevraagd heb of we naar Roermond konden verhuizen. En zo geschiedde. Een verhuizing waarbij ik nooit volledig ben aangekomen in Roermond, om vervolgens binnen een jaar naar de Randstad te vertrekken. En nu door een oefening, terug op Limburgs Grondgebied.
Wederom ontroering
Zondagochtend. Ik doe mijn telefoon aan en zie appjes binnenkomen. Het eerste appje dat ik zie is van mijn jeugdvriendin. Haar moeder is ineens ernstig ziek geworden en vannacht overleden. Innerlijk blijft het even stil. Vervolgens beantwoord ik haar appje en terwijl ik schrijf, komen herinneringen naar boven. Herinneringen van al die fijne momenten bij hen thuis. Daar in hun fijne huis, midden in het centrum van Roermond. Het huis met in het hart, de houten keukentafel. “Ik hou van jou”, zo besluit ik mijn bericht aan haar te eindigen.
Inmiddels is het zondagavond en schrijf ik dit stuk. Het weekend begon vrijdagavond met tranen en eindigt op deze zondagavond met tranen. Wederom ontroerd. Tranen van Verdriet, tranen van Liefde, tranen van het Leven.
Reis
Het eerste les blok van de MasterCourse van SSB is achter de rug. Wat een weekend! De aftrap van een anderhalf jaar durende reis met onbekende bestemmingen. Klassieke scholing voor zowel mijn persoonlijke als professionele ontwikkeling. (Vak)Verdieping in de breedste zin van het woord. Ik heb er heel veel zin in en prijs me gelukkig met deze reis.
Vanessa Hermens, 12 januari 2025
